Financiële impact van de afschaffing van duolegaten in Vlaanderen

Afschaffing belastingtarief 8,5 procent op legaten

21/02/2021 - Vanaf 1 juli moeten erkende goede doelen het belastingtarief van 8,5 procent niet meer betalen.
Ook bij schenkingen aan een goed doel valt de bestaande belasting (tegen een tarief van 5,5 procent) weg. 
Deze beslissingen van de Vlaamse regering werden begin Februari in commissie van het Vlaams Parlement goedgekeurd.

Duolegaten afgeschaft zonder uitdovingsperiode ?

Duolegaten van erflaters die in Vlaanderen overlijden zullen vanaf 1 juli hun fiskaal voordeel verliezen.
Bijgevolg zullen de begunstigde goede doelen deze erfenissen voortaan bijna altijd verwerpen.
In een recent artikel van De Standaard (13/02/21) raadt Notaris Joni Soutaer, woordvoerster van notaris.be, daarom iedereen aan die een ­duolegaat in zijn testament heeft opgenomen, om advies te vragen over een aanpassing en de opmaak van een nieuw testament.

De vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (V.E.F.) heeft omtrent het voorstel van de Vlaamse regering bij het Kabinet van Financiën en Begroting tevergeefs voor twee wijzigingen gepleit:
- een uitdovingsperiode (van bijv. 5 jaar) voor bestaande duolegaten, met inachtname van de datum van ondertekening van het testament (vóór 30 juni 2021) in plaats van de datum van overlijden
- het bepalen van kwalitatieve criteria m.b.t. begunstigde organisaties, zoals het ontplooien van pertinente kwalitatieve activiteiten van openbaar nut. 

Het kabinet heeft de koepel van de fondsenwervende verenigingen hierin niet willen volgen.

Nu komt het volgens de V.E.F. er vooral op aan om 'het nieuwe, ‘zuivere’ en rechtenvrij testament ten voordele van een goed doel zo goed mogelijk te promoten bij het brede publiek, ruimer dan het segment van de bevolking dat vooral in duolegaten geïnteresseerd was'. (bericht VEF)

Uitdoving duolegaten in Vlaanderen: welk impact ?

De sector Fondsenwerving  beschikt over weinig gegevens m.b.t. het aandeel van duolegaten in het totaal van de opbrengsten uit legaten.
De Legatenbarometer van HoGent (link) publiceerde verleden jaar wel enkele interessante cijfers over de inkomsten uit duolegaten in 2018.
Uit een steekproef van 121 organisaties, wel met een oververtegenwoordiging van grotere structuren, werden volgende resultaten genoteerd:

• 30 organisaties op 121 haalden samen gemiddeld 40% legateninkomsten via het systeem van duolegaten binnen,
• gemiddelde inkomsten uit duolegaten (2018): 1.036.251 €,
• mediaan inkomsten uit duolegaten (2018): 310.315 €.

Aandeel duolegaten in de inkomsten uit duolegaten (2018)
Bron : dit tabel werd berekend op basis van gegevens uit de Legatenbarometer Hogent (editie 2020)

Deze cijfers bevestigen dat enkele organisaties in de laatste jaren ervoor hebben gekozen om de fiscale optimalisatie via duolegaten op een bijzonder proactieve manier te promoten.
Het onderzoek van Hogent benadrukt trouwens dat de helft van de 60 organisaties al hun legateninkomsten via duolegaten halen.

Deze resultaten zijn echter niet representatief voor de situatie van alle fondsenwervende organisaties met inkomsten uit legaten.

Hieruit blijkt dat de afschaffing van het duolegaat een zware klap zal betekenen voor een minderheid van nationale of Vlaamse fondsenwervende organisaties, terwijl de taxatie aan 0% van erfenissen ten voordele van goede doelen een veel groter aantal verenigingen zal begunstigen.

Peiling V.E.F. met betrekking tot duolegaten
Vanwege de zeer zwakke respons alsook de onbetrouwbaarheid van sommige data, kon de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving  uit zijn recente peiling over duolegaten geen valabele conclusies trekken voor de bredere sector.
Uit de weinig betrouwbare resultaten zou wel blijken dat het gemiddeld aandeel van duolegaten zo’n 15% bedraagt van het totaalbedrag van legaten aan alle goede doelen in ons land.

Artikels m.b.t. dit onderwerp
- Fundraisers Forum - (22/09/2020) - 'Droits de succession - Tarif zéro % en Flandre' (lien)
- Certifisc - (04/12/2020) - 'Wat zijn de fiscale gevolgen van de afschaffing van het duolegaat?' (link)
- VEF - 'Herziening van de erfrechten voor goede doelen : ja, maar…' (link)
- De Standaard (13/02/2021) - 'Nieuw testament voor het goede doel'
- VEF - 'Peiling naar de vrijgevigheid in 2020 en het impact van Covid-19: resultaten' (link)

-> Version française de cet article: lien